1. Komu przysługuje prawo do odstąpienia od umowy?
Odstąpić od umowy w ciągu 14 dni, bez podawania przyczyny może wyłącznie konsument. Konsument to osoba, która dokonuje czynności prawnej (np. zakup towaru) z przedsiębiorcą. Co istotne zakup nie może być związany z prowadzoną przez niego (konsumenta) działalnością gospodarczą lub zawodową. To pierwszy warunek. Jeśli więc zakupu dokonuje firma, to prawo do odstąpienia od umowy w takim przypadku nie występuje, chyba że inaczej będzie zapisane w regulaminie sklepu internetowego. Podobnie rzecz ma się w przypadku zakupu, który dokonuje osoba fizyczna, ale „na firmę” (prosząc o fakturę VAT). W takim przypadku istnieje domniemanie, że zakup dokonany jest przez przedsiębiorcę. Drugi warunek, który musi być spełniony to zawarcie umowy na odległość (np. przez internet) lub poza lokalem przedsiębiorstwa (np. w domu u konsumenta). Prawo do odstąpienia nie przysługuje więc w sprzedaży stacjonarnej.
2. Czy odbiór osobisty towaru wyłącza możliwość odstąpienia od umowy?
Nie, fakt odbioru towaru osobiście nie ma wpływu na prawo do odstąpienia od umowy.
3. Po jakim czasie prawo do odstąpienia wygasa?
Konsument może odstąpić od umowy w ciągu 14 dni od daty odbioru towaru. Trzeba pamiętać, że jeśli rzecz dostarczana jest np. partiami – termin ten liczy się od dnia, kiedy przedsiębiorca dostarczy ostatnią partię. Jeśli natomiast przedmiotem umowy jest regularne dostarczanie rzeczy w określonym czasie, to termin liczy się od objęcia w posiadanie pierwszej z rzeczy. Jeśli zawarta umowa nie kwalifikuje się do żadnej z wymienionych powyżej, termin odstąpienia liczy się od dnia podpisania umowy. Decydująca dla określenia daty odstąpienia jest data złożenia oświadczenia woli o odstąpieniu (data stempla pocztowego, data wysyłki maila).
4. Czy wraz z odstąpieniem od umowy konsument musi zwrócić zakupiony towar?
Nie, konsument może zwrócić towar razem z odstąpieniem, ale nie musi – ma na to 14 dni od daty złożenia oświadczenia o odstąpieniu.
5. Czy konsument może zwrócić rzecz używaną?
Tak, można zwrócić rzecz używaną (z pewnymi wyjątkami, o czym więcej w pkt 8). W przypadku zwrotu rzeczy używanej przedsiębiorca ma prawo do obniżenia zwracanej kwoty o taką sumę, o jaką zmniejszyła się wartość zwracanej rzeczy w skutek jej używania. Powyższe ma zastosowanie, jeżeli używanie wykraczało poza konieczne do stwierdzenia charakteru, cech i funkcjonowania rzeczy. Jak to rozumieć? Przykładowo, jeżeli zamówię koszulkę, to wolno mi ją przymierzyć i sprawdzić, czy jej rozmiar pasuje lub czy mi się rzeczywiście podoba. Jeżeli natomiast koszulkę będę ubierał przez kilka dni i następnie zechcę ją zwrócić, to muszę się liczyć z tym, iż nie otrzymam zwrotu pełnej sumy.
6. W jakim terminie i w jaki sposób należy zwrócić konsumentowi wniesione przez niego opłaty?
Przedsiębiorca powinien zwrócić konsumentowi wniesione wkłady w ciągu 14 dni od daty odstąpienia. Jeśli jednak wraz z odstąpieniem konsument nie odesłał rzeczy zwracanej, przedsiębiorca może się wstrzymać do czasu odbioru tejże rzeczy. Zwrot powinien nastąpić za pośrednictwem takiego samego sposobu, w jaki konsument dokonywał wpłaty. Możliwy jest inny sposób zwrotu pod warunkiem, że nie wiąże się z dodatkowymi kosztami dla konsumenta, a konsument wyrazi na to zgodę.
7. W jakiej wysokości zwracane są koszty dostawy towaru?
Oprócz zwrotu wpłaty za np. zakupiony towar, przedsiębiorca zwraca także koszty wysyłki („w jedną stronę”). Konsument może oczekiwać zwrotu tylko i wyłącznie takiej kwoty, która odpowiada wysokości najtańszego oferowanego przez przedsiębiorcę sposobu dostarczenia rzeczy.
8. Czy konsument może odstąpić od każdej umowy?
Nie. Wyjątki określa art. 38 Ustawy o prawach konsumenta. Wśród najczęstszych wyjątków warto
wspomnieć o umowach, których przedmiotem są:
- usługi, jeśli przedsiębiorca wykonał w pełni usługę za wyraźną zgodą konsumenta – np. zamówiona przez internet i wykonana usługa pomalowania pomieszczenia.
- Towary wykonywane na zamówienie, o określonej indywidualnie specyfikacji – np. garnitur szyty „na miarę”.
- Towary o krótkim terminie przydatności, szybko się psujące – np. żywność, -rzeczy znajdujące się w opakowaniach, których po otwarciu nie można zwrócić ze względów higienicznych lub z uwagi na ochronę zdrowia – np. leki, suplementy diety.
- Nagrania dźwiękowe i wizualne, programy komputerowe dostarczane w zapieczętowanym opakowaniu, jeśli opakowanie zostało otwarte po dostarczeniu, dostarczanie dzienników, periodyków lub czasopism (nie dotyczy umowy o prenumeratę).
- Dostarczanie treści cyfrowych, które nie są zapisane na nośniku materialnym, jeżeli spełnianie świadczenia rozpoczęło się za wyraźną zgodą konsumenta przed upływem terminu do odstąpienia od umowy i po poinformowaniu go przez przedsiębiorcę o utracie prawa odstąpienia od umowy.
Warto podkreślić, że na przedsiębiorcy spoczywa obowiązek poinformowania konsumenta o prawie do odstąpienia od umowy. Najczęściej robi się to poprzez umieszczenie zapisów w umowie zawieranej z konsumentem (np. w regulaminie). Mimo wszystko zalecam wysyłanie informacji o odstąpieniu również drogą mailową (np. razem z potwierdzeniem zamówienia) lub w formie pouczenia na piśmie, wraz z dostarczanym do konsumenta towarem. Brak takiego pouczenia skutkuje dość poważnymi konsekwencjami (np. wydłużenie prawa do odstąpienia do 12 miesięcy).
Przykładowy druk odstąpienia od umowy dostępny jest tutaj
Konrad Cioczek
Partner Zarządzający
ENSIS Kancelaria Prawna
Cioczek & Szajdziński Spółka jawna
Jeżeli potrzebujesz pomocy w zakresie prawa e-commerce, skontaktuj się ze mną: ensiskancelaria.com/konrad-cioczek
Jeżeli chcesz pozostawać na bieżąco z nowymi przepisami zapraszamy do dołączenia do naszej grupy na Facebook